دسته:
طب سنتیبازدید:
1 بار
فرمت فایل:
docحجم فایل:
1338 کیلوبایتتعداد صفحات فایل:
200 گیاهان دارویی
طبقه بندی گیاهان دارویی بر اساس اثرات آنها
کشت
و برداشت گیاهان دارویی
مواد موثره گیاهان دارویی
قیمت فایل فقط 11,500 تومان
فهرست مطالب
مقدمه
طبقه بندی گیاهان دارویی بر اساس اثرات
آنها
واژگان کلیدی
کشت و برداشت گیاهان دارویی
روش های تهیه مواد دارویی
مواد موثره گیاهان دارویی
آب میوه ها و سبزی ها و ویتامین
آنها
25 نوع گونه گیاهی همراه با تصویر
آن
ننتیجه گیری
مقدمه
تاریخچه ی
گیاهان
دارویی
انسان از همان نخستِِین روزهای ان زندگی خویش
توانست از منابع دارویی بعضی از گیاهان که در پیرامون اویافت می
شدند،بهره گیردحیوانات نیز،به ویژه درمحیط طبیعی خویش،درجستجوی
گیاهانی برمی آیندتادردهای خود را باآن ها تکسین بخشند.همیشه
موجودات زنده ی تکامل یافته درجستجوی گیاهانی بودهاندکه جاره ای
از بی نظمی های ارگانیسم خود را به وسیلهءآن ها بر طرف نمایند.
این جستجو خیلی زود به صورت مدونی درآمدوحرفهءافراد خاصی
شد.درمصرقدیم،درمیان آشوری هاو درخاور،دانشمندان دانسته های
خودراگردآورندونام بسیاری از گیاهان دارویی را،باذکرشیوۀاستفاده
از آن ها،ثبت کردن.یونانی هاورومی هابا حذف جنبۀجادویی این اعمال
صرفاًتجربی،کاربردمعقول گیاهان رابنیادنهادند. بعدهادراورپای
باختری،کشیشان فهرستی از گیاهان قابل استفاده تهیه کرده ،روش
کاربرد آن ها رامدون نموده.درصومعه هاباغ هایی ایجادشدکه به
گیاهان دارویی اختصاص داشت. قرن هیجدهم عصر طلایی گیاه شناسان
بود.بزرگ ترین طبقه بندی خانواده های گیاهی در این دوره پدپد
آمد.پیشرفت های علم شیمی درقرن نوزدهم،به طورطبیعی منجر به این
،شد که دانشمندان بکوشند تا مواد مؤثر گیاهان را استخراج
نمایند.
اگر چه گیاهان به عنوان یک پایهی دارویی برای
همگان شناخته شده اند. اما روش های استفاده از آن متفاوت است. این
روش ها در یک نکته مشترک اند: بهره گیری بدن ما از مواد دارویی
گیاهی . الوپاتی و همئوپاتی از گیاهان به عنوان مواد بنیادین
استفاده می کنند. پزشکان همئوپاتی از گیاهان را به عنوان مواد
مواد بنیادین استفاده می کنند.
پزشکان همئوپات ، محلول هایی را تجویز می کنند که
منشاء معدنی ، حیوانی یا گیاهی داشته باشند. آنچه بیش از همه مورد
توجه ماست ، محلول های گیاهی است. این محلولها از تنتور
مادرچیست؟ منظور خیساندن گیاهان معمولاً وحشی در یک محلول الکلی
است . تقریباً همیشه از گیاه کامل استفاده می شود. این تنتور ،
تنتور مادر نامیده می شود، زیر از این تنتور است که محلول های
مختلف همئوپاتی تهیه می شود. این محلول ها را محلول های
هاهنمائی نیز می نامند، زیرا نخستین بار ساموئل هاهنمان Samuel
Hahnemann پدر همئوپاتی جدید ، روش های تهیهی آن ها را ابداع
کرده است.
بعدها مکتب جدیدی مانند آروماتراپی و ژموتراپی به
وجود آمدند. در مکتب نخستین ، مواد معطر گیاهی و در دومی ، جوانه
های تازه و بافت گیاهی در حال رشد ، مورد استفاده قرار می
گیرند.
فیتوتراپی یا گیاه درمانی به طور فزاینده ای از
داروهای گیاهی بهره می گیرد و برای این منظور از تست های مختلف
گیاه ، اغلب گیاه کامل ، که به صورت تازه یا خشک از محل رویش
طبیعی گیاه جمع آوری شده ، استفاده می گردد.
از چندین سال پیش ، تجدید حیاتی در استفاده از
گیاهان دارویی رخ داده است. گیاه درمانی در حال حاضر ، به علت
تأثیر ملایم گیاهان دارویی در مقایسه با داروهای شیمیایی ، مورد
توجه فزاینده ای قرار دارد . امروزه گیاه درمانی از حالت تجربی
بدوی و از پوستهی جادویی و اسرار آمیز خود درآمده و موثر بودن آن
از نظر بالینی و علمی به اثبات رسیده است.
پیشگفتار
یکی از مشکلات بزرگی که طب جدید با وجود امتیازهای
ظاهری آن نسبت به طب سنتی با خود به ارمغان آورده ، مصرف روز
افزون داروهای شیمیایی است که متأسفانه روزبه روز شکل حادتری به
خود می گیرد. در رابطه با پیامدهای این مسئله می توان به دو مورد
بسیار مهم اشاره کرد:
نخست اینکه به تدریج پدیده ای به نام خود ایمنی شکل
گرفته است که بر اثر مصرف مداوم ، بی رویه و گاهی بدون توجه به
طریقۀ خاص مصرف برخی داروها ، در میکروبها و ویروسها ایجاد می شود
و از این طریق تأثیر این دارو را ضعیف و حتی خنثی می سازد و در
نتیجه باعث افزایش مصرف و روی آوردن به انواع قویتری از آنها می
شود.
ثالثاً اگر چه استفاده از داروهای شیمیایی در رابطه
با بیماریهای خاصی که مورد نظر مفید واقع می شود ، ولی مصرف
طولانی و در برخی موارد حتی مقطعی آنها عوارض خاصی از خود برجا می
گذارد که «عوارض جانبی» نامیده می شود و بعضاً می تواند از خود
بیماری نیز خطرناکتر باشد.
البته این نکته را نیز نباید نادیده گرفت که
داروهای شیمایی عمدتاً با تقلید از فرمول داروهای گیاهی اما بصورت
مصنوعی در آزمایشگاههای داروسازی تهیه می شوند، ولی اخیراً مشخص
شده است در صورتی که برخی از انواع ترکیبات موجود درگیاهان که در
آزمایشگاهها بصورت خالص تهیه می شوند ، همراه با سایر ترکیبات
موجود در گیاه به مصرف برسند، عوارض جانبی آنها از بین رفته و
تنها اثرات مفید آن در شخص آشکار می گردد.
به هر حال آنگونه که بسیاری ازمتخصصان در این رشته
نیز معرفند ، بایستی اساساً بیماران را به سوی مصرف گیاهان دارویی
که امتیازهای متعددی نسبت به داروهای شیمایی دارند سوق داد .
ناگفته نماند که بسیاری از کشورهای آسیایی و اروپایی خصوصاً
کشورهای که زمینه این علم در آنها از سابقهء بیشتری برخوردار است
(بالاخص چین) تحقیقات وسیع و دامنه داری را در این راستا شروع
کرده و از انواع متنوعی از این داروها را به بازار عرضه نموده اند
که اثرات مثبت آنها مورد تأیید همگان قرار گرفته
است.
کتاب حاضر نیز بر اساس یکی از همین بررسیها تنظیم
شده است . این کتاب ضمن ارائه اطلاعات کلی از تاریخچه و کنکاش در
ابعاد گوناگون این علم ، به معرفی تعدادی از متداولترین گیاهان
دارویی و تشریح مواد مؤثره موجود در آنها ، بررسی و برشمردن
اندامهای مفید گیاه و طرز تهیه و مصرف آنها نیز پرداخته
است.
لازم به تذکر است از آنجا که این تحقیقات در اروپا
انجام گرفته ممکن است پاره ای از انواع گیاهان مطرح شده از نظر
خوانندگان ایرانی ناشناخته باشند . در این صورت بدیهی است که می
توان از این طریق به وجود آنها پی برد و احتمالاًٌ گیاهان مشابه
را در کشور شناسائی کرد تا بتوان از اطلاعات داده شده در مورد
آنها تا حدودی سود برد.
در خاتمه مایلم از کلیه صاحبنظرانی که مرا در ترجمه
و تنظیم این کتاب یاری داده اند تشکر کنم . امید آن دارم که ترجمه
و انتشار این کتاب بتواند کمکی هر چند ناچیز به شناخت و پیشرفت
این علم در کشور عزیزمان بنماید.
طی سالیان متمادی داروهای طبیعی ، خصوصاً گیاهان
دارویی اساس و حتی در برخی موارد تنها طریق درمان محسوب می شود و
در عین حال مواد اولیۀ موجود در آنها در صنعت داروسازی مورد
استفاده قرار می گرفت.
در اوایل قرن حاضر پیشرفت علم شیمی و کشف سیستمهای
پیچیدۀ سنتزارگانیک منجر به توسعۀ صنعت داروسازی و جایگزینی شیمی
درمانی شد. بدین طریق پزشکی مدرن توانست بسیاری از بیماریهای غیر
قابل علاج و غالباًٌ مرگ آور را درمان کند. این مسئله خصوصاً در
رابطه با بیماریهای عفونی که بوسیله سولفامیدها ، آنتی بیوتیک ها
و دیگر ترکیبات شیمیایی مداوا شده اند بیشتر صدق می کند.
ایمونوتراپی (تحریک و تشدید سیستم دفاعی بدن) نیز نقش بزرگی را در
از بین بردن بسیاری از بیماریهای عفونی باز می
کند.
با وجود این ، گیاهان دارویی و داروهایی که از آنها
تهیه می شوند هرگز بطور کامل کنار گذاشته نشدند. مواد اولیه و
مؤثری که در گیاهان بصورت ذخیره موجود است، پیوسته بعنوان موادی
غیرقابل جایگزینی مورد استفاده بوده و خواهد بود.
ایضاً ، طب مردمی و عطاریها هیچوقت استفاده از این
مواد را متوقف ننموده و طب سنتی را به شکلی که از بین پدران
و اجداد دور خود به ارث برده اند همواره پاس داشته
اند.
با گذشت زمان بر تعداد گیاهان دارویی شناخته شده
افزون شده و زمینه های کاربرد آنها را نیز گسترده تر
شد.
کشف گیاهان جدید از بین نمونه های آورده شده از
سرزمینهای دور ، دستیابی به کاربردهای نوین بعنوان داروهای کمکی
در درمانهای شیمیایی یا آنتی بیوتیکی ، پی بردن به ارزش بهداشتی
گیاهان و بالاخره کشف مواد جدیدی نظیر ویتامینها ،
هورمونها، مواد ضد میکروبی ، ضد ویروسی ، ضد توموری در میان
گیاهان شناخته شده و یا گیاهانی که به تازگی کشف شده اند ، بار
دیگر در پیشرفت طب گیاهی کمک شایانی کردند.
بالاخره دوره جدید صنایع داروسازی ، پزشکان و
گروههای تحقیقاتی بسیاری از کشورها مجدداً توجه خود را به متنابع
طبیعی و گیاهان دارویی معطوف داشتند بطوری که امروزه ما شاهد
مزارع وسیع آزمایشی و تولیدی هستیم . کشت گیاهان دارویی در حال
حاضر به عنوان شاخه مهمی از کشاورزی مطرح است که برای استخراج و
تولید مواد اولیهای که در ساخت داروهای موجود به کار می روند ،
صورت می گیرد.
به این ترتیب ملاحظه می شود که در هیچ زمانی
توجه به گیاهان دارویی و اثرات کاربرد و طریقهءاستفاده از آنها
کاملاً قطع نشده است . در حال حاضر نیز بیماران در تلاش برای
دستیابی به آگاهیهای بیشتر از موارد استفادۀ مؤثر موجود در آنها و
کاربردشان در درمان بیماریهای مختلف هستند ، در عین حال نبایستی
این نکته را از نظر دور داشت که داروهای طبیعی همیشه و برای درمان
هر نوع بیماری مناسب نیستند و تنها پزشک می تواند نوع درمان و
برنامهءآن را تنظیم کند. و در طول دورۀ درمان نیز لازم است بیمار
تحت نظر و مراقبت پزشک باشد.
به علت اینکه این مواد مؤثره موجود در داروهای
گیاهی به دلیل همراه بودن آنها با مواد دیگر پیوسته از یک حالت
تعادل بیولوژیک برخوردار می باشد . لذا در بدن انباشته نشده و
اثرات جانبی به بار نمی آورند و از اینرو امتیاز و برتری قابل
ملاحظه ای نسبت به داروهای شیمیایی دارند . در این رابطه تنها
مورد استثنا ، گیاهان سمی هستند که هرگز نبایستی بدون تجویز پزشک
مصرف شوند.
کاربرد گیاهان و استفاده از آنها در داروسازی
و جایگزین کردن داروهای وارداتی با آنها در اروپا روزبروز افزایش
یافته و نتیجۀ گرفته شده پیوسته مثبت بوده است.
مروری بر تاریخچه این علم
مصر : سرزمین اهرام
شناخت امروز از مواد و تجربیات دارویی مورد استفادۀ
مصریان قدیم ، از روی پاپیروسهای مقدسی که از آنان به جای مانده
است . با ارزشترین آنها ، پاپیروس اسمیت است که تاریخ آن به نیمۀ
اول قرن هفدهم قبل از میلاد می رسد و به آن پاپیروس جراحی نیز
گفته می شود. این متن کپی شده از یک کتاب قدیمی تر است که قدمت آن
به 2700-2980 سال قبل از میلاد مسیح می رسد و به آن پاپیروس جراحی
ادوین اسمیت می گویند. دو متن دیگر نیز که تقریبا ً به متن اولی
نزدیک هستند عبارتند از پاپیروس علوم جنسی از کاهون و گوروب و
پاپیروس اِبِر . دیگر نوشته ها و یا قطعاتی که امروزه موجود است
مجموعۀ نسخه هایی است که شاگردان مدارس طب آنها را کپی می کرده
اند.
برخی از نسخه های مصری تا حدود زیادی دارای
فرمولهای بسیار مؤثری هستند که در آنها درج شده اند. این دستورات
شامل حدود 400 ماده اولیه میشوند که می بایست در فارما کوپهءمصر
قدیم موجود باشد . گروه اول از مواد حیوانی از قبیل خون ، گوشت ،
شاخ ، شیر ، تخم مرغ ، عسل و خصوصاً ادرار و فضولات تشکیل شده و
گروه دوم از مواد گیاهی نظیر آکاسیا ، درخت هلو ، انار ، نخل ،
هیفاناکوریاس ، درخت زیتون ، درخت خرنوب ، استراکر ، مو و چنار
فرنگی تشکیل یافته است.
از میان گیاهان غیر درختی مورد استفاده نیز می توان
از انیسون ، باقلا ، پیاز ، سیر ، گندم ، جو ، خیار ، نی ، کرچک ،
نیشکر ، مو و هندوانه نام برد. ضمناً آنها تقریباٌ از همۀ قسمت
های گیاه از قبیل برگ ، گل ، ریشه ، میوه ، صمغ ، چوب ، عصاره ،
روغن ، تراشه و کاه و حتی خاکستر و دود آن استفاده می کرده اند .
و آخرین گروه مواد معدنی هستند که در اینجا از مرمر سفید ،
انتیموان ، آجر و سنگ لاجورد ،شوره ، خاک رس ، نمک دریا و سرب می
توان نام برد.
داروها را معمولاً به اشکال مختلف مانند پودر ، قرص
، شیاف ، دلمه ، شیرینی یا کلوچه و برای مصرف خارجی به شکل مرهم ،
خمیر یا پوره تهیه می کردند . ذیلاً چند نمونه از این دستورات را
بازگو می کنیم:
نسخه ضد آسکاریس : 75 گرم ریشۀ انار را در 150 گرم
آب به مدت یک شب خیسانده روز بعد میل
نمایند.
نسخه برای پوست : عسل ، شورۀ قرمز و نمک دریا را به
مقدار مساوی گرفته و مخلوط می کنند تا خمیر یکسانی بدست آید و سپس
روی پوست می مالند.
برای درمان حبس البول : گندم ، خرما ، خرنوپ پخته و
آب را به نسبت های 2،2،2و6 گرفته و بعد از آنکه خوب مخلوط و
له کردند با فشار از الک گذرانده و آب حاصل را به مدت چهار روز
مصرف می نمایند این دستورات اگر چه ممکن است امروزه شکل دیگری به
خود گرفته باشد، اما تأثیر آن همچنان باقی است.
هند: گنجینه ای از داروها و ادویه
ها
فلسفه هند باستان بر این باور بود که یک جریان
مستمر تکوینی در طبیعت وجود دارد . انسان می تواند با بکارگیری
روشهای سحر آمیز آن را مهار کند و این نیروهای پنهانی را به کنترل
خود درآورد.
در قدیمیترین آثار به این روشها اشاره شده است .
ریگ ودا (در دومین هزاره قبل از میلاد) به شکل زیر گیاهان داروئی
را ستایش نموده است:
ای گیاهان ، که از زمانهای بسیار دور ، سه نسل قبل
از پیدایش خدایان پا به عرصهءوجود نهاده اید.
من می خواهم صد و هفت اصل شما را بشناسم اصولی که
خود مادر هزاران شاخهءفرعی است.
دانایان این بیمار را برای من درمان
کنید!
هدف اساسی علم پزشکی در هند قدیم ، طولانی تر نمودن
زندگی انسانها و یکی از مهم ترین قسمت های آن شناخت مواد دارویی
(اوپاج) بوده است. این داروها اساساً ریشه گیاهی داشته و گیاهان
دارویی بصورت منظم و سازمان یافته ای طبق نسخه های شاه بودایی به
نام آموکا (سه قرن قبل از میلاد مسیح) کشت می شده
اند.
خاک هند تعداد بیشماری از گیاهان دارویی را در خود
جای داده است. تا امروزه هند مانند گنجینه ای از گیاهان طبی که
هنوز تعداد زیادی از آنها در انتظار شناخته شدن به سر می برند
بوده است. از سوی دیگر این کشور معدن ادویه جات و داروهای آرام
بخش برای همۀ دنیا بوده است.
در متون هند قدیم دربارۀ گیاهان طبی این طور نوشته
شده است :«این گیاهان بایستی به وسیلهء فرد شایسته ای که در جنگل
ساکن باشد و فردی پاک و مدهبی بوده و بصورت شایسته ای روزه گرفته
باشد جمع آوری شوند . گیاهان تازه اثر بیشتر دارند . این گیاهان
باید فقط در نقاطی که انسانها به سختی به آن دست می یابند و جایی
که خاک حاصلخیز و آب کافی داشته ومحل مقدس و گورستانی در آنجا
نباشد کاشته شوند. خود گیاه باید ریشه دار بوده و آبیاری شود و بر
حسب نیاز تحت تابش نور خورشید قرار گرفته و گاهی اوقات از نور
خورشید حفاظت شده و به سمت شمال برگردانده شود.»
فایل ورد 200 صفحه
قیمت فایل فقط 11,500 تومان
برچسب ها :
گیاهان دارویی ,
طبقه بندی گیاهان دارویی بر اساس اثرات آنها ,
کشت و برداشت گیاهان دارویی ,
مواد موثره گیاهان دارویی
